De Koerdistan Workers Party (PKK) is een Koerdische militaire en politieke organisatie wiens doel het is om een nationale autonomie te creëren voor Koerden in de Turkse staat. In brede zin vecht het voor de politieke rechten van de Koerden die in Turkije wonen. Om zijn doelen te bereiken, gebruikt de PKK vaak terroristische aanvallen en de ontvoering van burgers, waarvoor in sommige landen (Turkije en de Verenigde Staten) de PKK als een terroristische organisatie is geclassificeerd. De Koerdistaanse Arbeiderspartij heeft een gewapende vleugel, het wordt de Volkszelfverdedigingstroepen genoemd.
De omvang van de organisatie is zeer indrukwekkend: vandaag heeft de PKK honderdduizenden supporters en voert een actieve terroristische en guerrillaoorlog tegen de Turkse regering. Vandaag speelt de Arbeiderspartij van Koerdistan een belangrijke rol in de gebeurtenissen die plaatsvinden in Syrië en Irak.
De geschiedenis van de oprichting van de Koerdistaanse Arbeiderspartij
Op dit moment zijn de Koerden waarschijnlijk de meest talrijke mensen die nog steeds geen eigen nationale staat hebben. De meeste Koerden leven in het Midden-Oosten, hun totale aantal is ongeveer 30 miljoen mensen.
Van alle mensen in deze regio kan gezegd worden dat de Koerden niet zoveel geluk hadden. Toen na het einde van de Eerste Wereldoorlog de winnaars (de Entente-landen) het Ottomaanse Rijk verdeelden, waren ze van plan een nationale staat van de Koerden - Koerdistan te creëren. Dit gebeurde echter nooit.
Het grondgebied van de compacte residentie van de Koerden valt binnen de grenzen van verschillende staten uit het Midden-Oosten tegelijk: Turkije, Irak, Iran en Syrië. Natuurlijk hebben de autoriteiten van deze landen zich altijd uiterst vijandig opgesteld tegen alle pogingen van de Koerden om hun nationale belangen te verdedigen, om nog maar te zwijgen van de oprichting van een soevereine Koerdische staat. De meeste Koerden wonen in Turkije (volgens verschillende bronnen, van 13 tot 18 miljoen).
De Iraakse dictator Saddam Hoessein vergiftigde Koerden met giftige gassen en stuurde legereenheden om opstandelingen te bestrijden. Turken herkenden lange tijd niet het bestaan van de Koerdische natie. In Turkije werden ze officieel "berg-Turken" genoemd, en Koerdisch werd lange tijd verboden. In Irak trokken de Koerden in de vroege jaren 60 een opstand aan, die nu vlam vatte, daarna vervaagde en tientallen jaren stand hield. Tegenwoordig zijn Irak en Syrië praktisch vernietigd, wat theoretisch de Koerden die in deze landen leven een historische kans biedt om hun eigen staat te creëren. De dingen zijn echter niet zo eenvoudig.
Turkse Koerden hebben niet minder hard gevochten voor hun rechten. De eerste opstanden tegen de Turkse autoriteiten braken uit in de jaren 20 van de vorige eeuw, maar ze werden onderdrukt. In de jaren '70 begon opnieuw een uitbarsting van het Koerdisch nationalisme, met als resultaat de oprichting in 1979 van de Koerdistan Workers 'Party (PKK), die aanvankelijk extreem linkse, bijna marxistische standpunten innam.
De maker van de PKK was Abdullah Ocalan - een cultfiguur van de Koerdische nationale bevrijdingsbeweging. In 1980 vond opnieuw een militaire staatsgreep plaats in Turkije, waarna bijna de hele PKK-leiding werd gearresteerd. Öcalan slaagde er echter in om naar het grondgebied van het naburige Syrië te ontsnappen en van daaruit begon hij de beweging te leiden.
Medio 1984 begon de Arbeiderspartij van Koerdistan een guerrillaoorlog in de zuidoostelijke en oostelijke regio's van Turkije. De autoriteiten in reactie hierop introduceerden reguliere troepen in deze gebieden en na drie jaar werd een noodtoestand op hen afgekondigd.
Op dit moment werden de PKK-guerrilla-eenheden het Koerdische Bevrijdingsleger genoemd, en de politieke structuren die de Koerdische bevolking van Turkije controleerden, verenigd in het Front voor de Nationale Bevrijding van Koerdistan. Naast de Turkse Koerden heeft de PKK een sterke invloed op de grote diaspora die voornamelijk in Europese landen wonen.
Tegenwoordig heeft de PKK een serieuze financiële basis, de organisatie controleert een groot aantal particuliere ondernemingen, waarvan de opbrengsten de ondergrondse strijd voortzetten.
Tot het einde van de jaren 90 woonde Öcalan in de hoofdstad van Syrië, maar in 1998 moest hij dit land verlaten. Hij zocht politiek asiel in Italië, Rusland en Griekenland, maar deze pogingen waren niet succesvol. En in 1999 in Kenia werd Öcalan ontvoerd door Turkse speciale diensten en naar Turkije gebracht. Er wordt aangenomen dat ook de speciale diensten van Israël en de Verenigde Staten aan deze operatie hebben deelgenomen.
Een Turkse rechtbank veroordeelde de leider van de PKK tot de dood, die spoedig werd vervangen door een levenslange gevangenisstraf. Vandaag dient Ocalan zijn termijn in een gevangenis op het eiland Imrali in de Zee van Marmara. In 2009 hebben de Turken de voorwaarden voor zijn detentie enigszins verzacht.
De Kurdistan Workers Party bleef echter achter zonder zijn leider en hield niet op te bestaan. In augustus 1999 bood de PKK de Turkse autoriteiten een tijdelijke wapenstilstand aan die bijna vijf jaar duurde en de langste vreedzame periode was in de geschiedenis van de Turks-Koerdische confrontatie. Tijdens de jaren van strijd tussen de autoriteiten van Turkije en de PKK waren er vijf tijdelijke wapenstilstanden die verschilden in verschillende tijdsduren.
Letterlijk voor zijn gevangenneming riep Ocalan zijn aanhangers op om een eenzijdige wapenstilstand af te kondigen en alle gewapende groeperingen terug te trekken van het Turkse grondgebied naar Iraaks Koerdistan. Het was daarna dat de gevechten in het oosten van Turkije geleidelijk begonnen af te nemen.
De partizanenacties werden in 2005-2006 opnieuw geïntensiveerd, nu opereerden ze vanuit bases in Irak, waar de Koerden op dat moment bijna volledig onafhankelijk waren.
Deze situatie was natuurlijk niet geschikt voor Ankara, die periodiek luchtaanvallen uitvoerde op Noord-Irak, wat praktisch een daad van agressie was tegen een onafhankelijke staat. In 2007, na het uitvoeren van een reeks luchtaanvallen tegen PKK-bases in Irak, lanceerde het Turkse leger een grootschalige invasie van het grondgebied van een buurland.
De volgende verslechtering tussen de PKK en de Turkse autoriteiten begon in 2011. De Turkse luchtmacht deed verschillende aanvallen op PKK-faciliteiten in Irak, de Koerden reageerden door aanvallen op Turkse militaire installaties en doodden tientallen soldaten.
In 2013 heeft de Turkse regering samen met Abdullah Ocalan een nieuw plan ontwikkeld om de vele jaren van bloedige conflicten op te lossen. Volgens dit plan moeten de PKK-militanten het Turkse grondgebied verlaten en heeft Turkije zich geëngageerd om in de grondwet het beginsel van gelijkheid van burgers van alle nationaliteiten van het land te verankeren. Bovendien zou de Turkse regering alle PKK-activisten en militanten uit gevangenissen vrijlaten.
Op 21 maart 2013 deed Ocalan een beroep op zijn landgenoten, waarin hij opriep om de gewapende strijd te vervangen voor hun rechten op het politieke.
Deze vredesinitiatieven zijn echter niet uitgekomen. In 2018 kondigde de Arbeiderspartij van Koerdistan het einde van de wapenstilstand aan in verband met het reguliere bombardement op Koerdische posities in Noord-Irak. Op 21 december 2018 lanceerden Turkse troepen een grootscheepse operatie tegen PKK-militanten in de nederzettingen van Cizre en Silopi. Het eindigde pas in februari van dit jaar.
Op 20 augustus 2018 lanceerde Turkije een militaire operatie in het noorden van Syrië. Er wordt gevochten tegen terroristen van ISIS en Koerden die in deze gebieden wonen. De partij van de Democratische Unie, die vandaag dienst doet als voorlopige regering in Syrisch Koerdistan, wordt door veel van de Syrische vleugel van de PKK genoemd. Het is duidelijk dat dergelijke acties van Turkije duidelijk niet zullen leiden tot normalisering van de betrekkingen tussen de PKK en de Turkse regering.
Koerden en de toekomst van het Midden-Oosten
Het probleem van de Koerden is een van de meest acute in het Midden-Oosten. Het lijkt erop dat een land dat al tientallen jaren wanhopig voor zijn onafhankelijkheid vecht, zijn eigen staat waardig is. Echter, op dit moment zijn alle verhalen die een onafhankelijk Koerdistan in de komende jaren kan verschijnen, waarschijnlijker tot het genre van de onwetenschappelijke fictie.
En het punt is niet dat alle sterkste regionale spelers zich zullen verzetten tegen de oprichting van een dergelijke staat, maar tegen de mate van verdeeldheid van de Koerden zelf.
De Koerden zijn geen enkele etnische groep, maar een mengeling van stammen, die nogal van elkaar verschillen, zowel in termen van de talen en dialecten die ze gebruiken, als in de context van culturele en religieuze verwantschap. Nog meer tussen hen zijn er verschillen die verband houden met nationale identiteit.
In veel opzichten lijken de Koerden sterk op de Slaven, met hun vele verschillen en conflicten, of, gezien het niveau van conflict binnen deze etnische groep, met de Kaukasische stammen van de jaren negentig.
In de jaren 90 bestond er behalve de PKK (marxisten) ook Koerdische Hezbollah (religieuze radicalen) in het zuidoosten van Turkije, waartussen voortdurend bloedige botsingen plaatsvonden.
Noord-Irak wordt bestuurd door twee Koerdische groepen: de "Patriottische Unie van Koerdistan" en de "Democratische Partij van Koerdistan", de oorlog tussen hen ging door tot 1998. Bovendien is de laatste kracht gericht op Turkije - de dodelijke vijand van de PKK. Daarnaast gaat olie uit Iraaks Koerdistan via Turks grondgebied naar de wereldmarkt.
En dit is een zeer vereenvoudigd beeld van de huidige situatie: vandaag worden de Koerden vertegenwoordigd door bijna vijftig zeer verschillende partijen en partijdige eenheden, vaak fel vijandig onder elkaar. Tegenwoordig zien de twee meest invloedrijke Koerdische organisaties, de PKK en de Democratische Partij van Koerdistan, de toekomst van de gebieden die zij controleren op absoluut verschillende manieren. Het is dit antagonisme dat in de komende jaren grotendeels het lot van de Koerdische bevolking zal bepalen.
