Na het einde van de Tweede Wereldoorlog, werd de communistische ideologie een van de meest voorkomende in de wereld, die de levens en het lot van miljoenen mensen beïnvloedde. De Sovjet-Unie, die de bloedige confrontatie met het imperialisme heeft gewonnen, bevestigde de levensvatbaarheid van het socialistische ontwikkelingspad van het maatschappelijk middenveld. Onderwijs in oktober 1949 van de Volksrepubliek China, waar Chinese communisten aan het roer stonden van een multimiljoen land, bevestigde alleen de juistheid van de marxistisch-leninistische ideologie in de context van het managen van talloze maatschappelijke organisaties. Nieuwe historische realiteiten hebben vruchtbare grond geschapen voor de paradeprocessie van het communisme op de planeet onder leiding van de CPSU.
Wat is de CPSU en zijn plaats in de geschiedenis
Er is nog nooit een krachtige partijorganisatie geweest in welk land dan ook, in welk deel van de wereld dan ook, en er is nog steeds geen machtige organisatie die de invloed op het economische en sociale en sociale leven kan vergelijken met de Communistische Partij van de Sovjet-Unie. De geschiedenis van de CPSU is een levendig voorbeeld van het politieke beheer van het staatsstelsel in alle stadia van de ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld. Gedurende 70 jaar werd het enorme land geleid door de partij, controleerde alle sferen van het leven van de Sovjetpersoon en beïnvloedde het wereldwijde politieke systeem. Resoluties van het CPSU-Centraal Comité, Presidium en Politburo, besluiten van plenums, partijcongressen en partijconferenties bepaalden de economische ontwikkeling van het land, de richting van het buitenlands beleid van de Sovjetstaat. De Communistische Partij bereikte niet onmiddellijk zo'n macht. De communisten (zij zijn bolsjewieken) werden gedwongen een lang en doornig pad te volgen, vaak zigzaggend en bloederig, om uiteindelijk zichzelf te vestigen als de enige leidende politieke macht van 's werelds eerste socialistische staat.
Als de geschiedenis van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie bijna een eeuw oud is, is de afkorting van de CPSU - de Communistische Partij van de Sovjet-Unie relatief kort geleden ontstaan, in 1952. Tot nu toe werd de leidende partij in de USSR de Communistische Partij van de All-Union genoemd. De geschiedenis van de CPSU is afkomstig van de Russische Sociaal-Democratische Arbeiderspartij, opgericht in het Russische Rijk in 1898. De eerste Russische politieke partij met een socialistische oriëntatie werd het basisplatform voor de revolutionaire beweging in Rusland. Later, in de loop van de historische gebeurtenissen van 1917, was er een splitsing in de gelederen van de RSDLP in Bolsjewieken - aanhangers van een gewapende opstand en een krachtige machtsovername in het land - en de mensjewieken - vleugel van de partij, die vasthield aan liberale opvattingen. De linkervleugel gevormd in de partij, meer reactionair en gemilitariseerd, probeerde de revolutionaire situatie in Rusland over te nemen door actief deel te nemen aan de gewapende opstand van oktober. Het was de RSDLP van de Bolsjewieken, onder leiding van Ulyanov-Lenin, die een sleutelrol speelde in de overwinning van de socialistische revolutie, nadat ze de volledige autoriteit in het land had verworven. Op het XII-congres van de RSDLP werd besloten om de Russische Communistische Partij van Bolsjewieken te vormen, die de afkorting RCP (b) kreeg.
De opname van het bijvoeglijk naamwoord "communist" in de naam van de partij, volgens V.I. Lenin, moet het uiteindelijke doel van de partij aangeven, in het belang van alle socialistische transformaties die in het land worden ondernomen.
Aan de macht gekomen, de voormalige Russische sociaal-democraten onder leiding van V.I. Lenin riep hun programma uit om 's werelds eerste socialistische staat van arbeiders en boeren te bouwen. Het basisplatform voor staatsstructuur werd gebruikt door het partijprogramma, met als belangrijkste focus de marxistische ideologie. Na de moeilijke periode van de burgeroorlog te hebben overleefd, begonnen de bolsjewieken met staatsopbouw, waardoor het partijapparaat de belangrijkste politieke en bestuurlijke structuur in het land werd. Het partijleiderschap was gebaseerd op een krachtige ideologie, die tracht een leidende rol in de staat te krijgen. Samen met de raden die formeel representatieve functies vervulden, organiseren de bolsjewieken hun leidende partijorganen, die uiteindelijk de taken van de uitvoerende macht beginnen te vervullen. De Sovjets en de CPSU, die later bekend werden als de bolsjewistische partij, behielden een hechte relatie in de leiding van het land en toonden formeel de aanwezigheid van representatieve macht.
In de USSR was het mogelijk om de leidende rol van de partij in het verkiezingsproces vakkundig te maskeren. Lokale en gemeenteraden van volksvertegenwoordigers handelden ter plaatse en werden verkozen als resultaat van een landelijke stemming, maar in feite is vrijwel elk lid van het parlement lid van de CPSU. De Sovjets werden volledig opgeslorpt door de partijstructuren van de Communistische Partij, waarbij ze twee functies tegelijk uitvoerden, partijrepresentaties en uitvoerende functies. De beslissingen van het toppartnerschap werden eerst aan het presidium van het Centraal Comité voorgelegd, waarna het in het plenum van het Centraal Comité moest worden goedgekeurd. In de praktijk waren besluiten van het Centraal Comité van de CPSU vaak een voorwaarde voor latere wetgevingshandelingen die werden voorgelegd aan vergaderingen van de Opperste Sovjet en resoluties die werden aangenomen door de USSR-Raad van Ministers.
Het is veilig om te zeggen dat de bolsjewieken hun inspanningen hebben weten te realiseren om een hegemonie van politieke macht in Sovjet-Rusland te bereiken. De volledige machtsvertikaal, te beginnen met de Volkscommissarissen en eindigend met de Sovjetorgels, raakt volledig onder controle van de bolsjewieken. Het Centraal Comité van de Partij bepaalt op dat moment het buitenlandse en binnenlandse beleid van het land. Het gewicht van het partijleiderschap op alle niveaus, dat afhankelijk is van een krachtig repressief apparaat, groeit. Het Rode Leger en de Cheka worden de instrumenten voor machtsinvloed van de partij op maatschappelijke en publieke attitudes in het maatschappelijk middenveld. De competentie van het communistische leiderschap omvat de militaire industrie, de economie van het land, het onderwijs, de cultuur en het buitenlands beleid, dat onder de jurisdictie van het Politbureau van het Centraal Comité van de CPSU viel.
Communistische ideeën voor het creëren van een arbeiders- en boerenstaat werden gerealiseerd in 1922, toen de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken werd gevormd op de plaats van Sovjet-Rusland. De volgende stap in de transformatie van de Communistische Partij was het XIV-partijcongres, dat besloot om de organisatie te hernoemen tot de communistische partij van de hele Unie van bolsjewieken. De naam van de partij van de CPSU (b) duurde 27 jaar, waarna de nieuwe naam van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie werd goedgekeurd als de definitieve versie.
De belangrijkste reden voor het veranderen van de naam van de Communistische Partij was het toenemende gewicht van de Sovjet-Unie in de politieke arena. Overwinning in de Grote Patriottische Oorlog, economische prestaties maakten de USSR de leidende wereldmacht. De belangrijkste leidende macht van het land vereiste een meer respectabele en sonore naam. Bovendien is de politieke noodzaak om de communistische beweging in de bolsjewieken en in de mensjewieken te verdelen verdwenen. De hele partijstructuur en politieke lijnen werden aangescherpt door het basisidee, de constructie van een communistische maatschappij in de USSR.
De politieke structuur van de CPSU
Het 19e partijcongres, bijeengeroepen na een lang 13-jarig reces, was de eerste in de naoorlogse periode. Op het forum hield Stalin, secretaris-generaal van het Centraal Comité van de CPSU, een toespraak. Dit was zijn laatste verschijning aan het publiek. Het was op dit congres dat de hoofdrichtingen van de toekomstige politieke en economische structuur van het land werden aangenomen in de naoorlogse periode, een koers werd uitgezet in het binnenlands en buitenlands beleid van de Communistische Partij. De communisten, vertegenwoordigd door alle secties van de Sovjetmaatschappij, verzamelden zich op het 19e partijcongres en steunden unaniem het voorstel van de partijleiding om het partijhandvest aan te passen. De goedkeuring van de deelnemers aan het congres was bedoeld om de naam van de partij in de CPSU te veranderen. Het handvest van de partij heeft wederom de positie van de eerste persoon van de partij veiliggesteld - algemeen secretaris van het CPSU-Centraal Comité.
Opmerking: Er dient te worden opgemerkt dat er behalve het partijkaartje dat het lidmaatschap van de partij aanduidde, er geen andere insignes waren onder de communisten. Officieus werd besloten om een badge te dragen - de vlag van de CPSU, die, samen met de afkorting van de CPSU en het gezicht van VI. Lenin schilderde de belangrijkste symbolen van de Sovjetstaat, de rode vlag en de gekruiste hamer en sikkel af. In de loop van de tijd wordt het officiële symbool van de communistische beweging in de USSR het pictogram van de deelnemer aan het volgende partijcongres en de deelnemer aan de CPSU-conferentie.
De rol van de Communistische Partij in de vroege jaren 50 voor de USSR is moeilijk te overschatten. Naast het feit dat het partijleiderschap gedurende zijn hele bestaan het binnenlandse en buitenlandse beleid van de Sovjetstaat ontwikkelt, zijn de organen van partijmacht aanwezig in alle sferen van het leven van de Sovjet-bevolking. De partijstructuur is zodanig gestructureerd dat in elk lichaam en elke organisatie, in productie en op cultureel en sociaal gebied, geen besluit wordt genomen zonder deelname en controle door de partij. Het belangrijkste instrument van de partijlijn in het maatschappelijk middenveld is een lid van de CPSU - een persoon die onbetwistbaar gezag, hoge morele en sterke eigenschappen heeft. Van meerdere leden wordt een primaire partijcel, de laagste partijorganisatie, gevormd op basis van een productie- of professionele identiteit. Het enige dat hoger ligt, is al profiel en regionale organisaties die gewone burgers op de grond verenigen volgens het ideologische principe.
De samenstelling van de klas werd ook weerspiegeld in de aanvulling van de rangen van de partij. De communistische partij van de Sovjet-Unie vertegenwoordigde de belangen van de heersende klasse voor 55-60% en bestond uit vertegenwoordigers van de proletarische omgeving en de Sovjet-boeren. Bovendien was het aandeel communisten dat de werkomgeving verliet altijd twee, drie keer het aantal collectieve boeren. Deze quota werden in de 20-30 jaar in het geheim goedgekeurd. De resterende 40% was van intellectuelen. Bovendien is dit quotum bewaard gebleven in de nieuwe tijd, toen de bevolking van het land snel toenam.
Partij verticaal
Wat is de CPSU in het nieuwe, in de naoorlogse periode? Dit is al een grote marxistische partij, wiens politieke wil en daaropvolgende acties gericht zijn op het creëren van de dominante positie van het proletariaat in het land. De algemene secretarissen van het CPSU-Centraal Comité vervullen, net als voorheen, de functies van het topmanagement van het land. Het belangrijkste bestuursorgaan van het partij-Centraal Comité was praktisch een overheidsorgaan in de USSR.
Het hoogste partijfeestorgel was het congres. In de hele geschiedenis vonden 28 partijcongressen plaats. De eerste 7 evenementen waren legaal en semi-legaal van aard. Van 1917 tot 1925 werden jaarlijks partijcongressen gehouden. Verder was de VKP (b) al om de twee jaar een congres. Sinds 1961 worden er om de 5 jaar CPSU-congressen gehouden. In de nieuwe fase hield de Communistische Partij van de Sovjet-Unie 10 van zijn grootste fora:
- XIX Congres van de CPSU in 1952;
- XX - 1956;
- XXI - 1959;
- XXII Congres - 1961;
- XXIII - 1966;
- XXIV -1971;
- XXV Congres - 1976;
- XXVI -1981 g;
- XXVII Congres - 1986;
- Laatste XXVIII-congres - 1990
Beslissingen en resoluties aangenomen op congressen waren van fundamenteel belang voor de latere beslissingen van het Centraal Comité, de Sovjetregering en andere wetgevende en uitvoerende organen. Op het congres werd de samenstelling van het Centraal Comité van het Centraal Comité bepaald. In de periode tussen de congressen werd het belangrijkste werk onder de partijadministratie uitgevoerd door de Plenum van het CPSU-Centraal Comité. Tijdens de plenaire vergaderingen werd de algemeen secretaris van het CPSU-Centraal Comité gekozen uit de leden van het presidium van het Centraal Comité. Niet alleen leden van de hoogste partijorganen, maar ook kandidaten voor leden van het Centraal Comité namen deel aan de plenaire vergaderingen. De bevoegdheid om beslissingen te nemen in de tussenpozen tussen plenums lag volledig in het Politbureau van het CPSU-Centraal Comité, dat bestond uit leden van het Centraal Comité. Het pas opgerichte college werd belast met administratieve taken voor het beheer van de partij en het land, dat eerder was toegewezen aan een ander bestuursorgaan - het presidium van het CPSU-Centraal Comité.
In de USSR ontwikkelde zich een unieke situatie waarin de beslissingen van de partij de hoofdrol speelden bij het bestuur van de staat. Noch de Raad van Ministers, noch de betrokken ministeries, noch de Hoge Raad hebben één enkele wet aangenomen zonder de goedkeuring van de partijelite. Alle besluiten, bevelen en resoluties van het Centraal Comité van de CPSU, beslissingen van het plenum van het Centraal Comité hadden stiekem de kracht van wetgevingshandelingen, op basis waarvan de Raad van Ministers al had gehandeld. In de nieuwe tijd is deze trend niet alleen overleefd, maar ook geïntensiveerd. Ondanks de totale dominantie van de Communistische Partij in het politieke en openbare leven van het land, was het echter noodzakelijk om enkele wijzigingen aan te brengen in de structuur van de partijorganisatie, veroorzaakt door nieuwe politieke trends en motieven. Het Centraal Comité en het Politbureau van het Centraal Comité van de CPSU in de periode tussen plenaire vergaderingen en congressen speelden de rol van een schaduwregering.
Nadat de Baltische staten deel gingen uitmaken van de Sovjetstaat als republieken van de Unie, was het noodzakelijk om de structuur van de partij te veranderen op basis van nationale en regionale kenmerken. Organisatorisch bestond de CPSU uit de communistische partijen van de vakbondsrepublieken die deel uitmaken van de Sovjet-Unie, 14 in plaats van 15. De Russische Sovjet Federative Socialist Republic had geen eigen partijorganisatie. De secretarissen van de republikeinse partijen maakten deel uit van het presidium van het CPSU-Centraal Comité en het Politbureau van het CPSU-Centraal Comité, dat een collegiaal en deliberatief orgaan was.
De hoogste partijpositie in het Centraal Comité van de CPSU
In de structuur van het leiderschap van toppartijen werd de collectieve en collegiale managementstijl altijd gehandhaafd, maar de secretaris-generaal van het CPSU-Centraal Comité bleef het belangrijkste en belangrijkste figuur van de partij Olympus.
Het was de enige niet-collegiale functie in de structuur van de Communistische Partij. Door gezag en rechten was de eerste persoon in de partij het nominale hoofd van de Sovjetstaat. Noch de voorzitter van de Supreme Council van de USSR noch de voorzitter van de Raad van Ministers beschikte over de bevoegdheden die de secretarissen-generaal in de Sovjetunie hadden. In totaal kende de politieke geschiedenis van de Sovjetstaat 6 algemene secretarissen. VI Hoewel Lenin de hoogste rang in de partijhiërarchie bekleedde, bleef hij het nominale hoofd van de Sovjetregering, die de functie vervulde van voorzitter van de Raad van Volkscommissarissen.
De combinatie van het hoogste partijkantoor en de voorzitter van de Raad van de Raad van Volkscommissarissen werd voortgezet Stalin, die in 1941 het hoofd van de Sovjetregering werd. Verder, na de dood van de leider, zette N. S. Chroesjtsjov, die het hoofd was van de Sovjetregering, de traditie voort van het combineren van de hoogste partijpost met de hoogste uitvoerende macht. Nadat Chroesjtsjov uit alle posten was verwijderd, werd besloten om formeel de posten van de secretaris-generaal en het hoofd van de Sovjetregering te scheiden. De algemeen secretaris van het CPSU-Centraal Comité vervult representatieve functies, terwijl alle uitvoerende macht berust bij de voorzitter van de USSR-Raad van Ministers.
De functie van algemeen secretaris na de dood van Stalin werd bekleed door de volgende personen:
- NS Chroesjtsjov - 1953-1964;
- L.I. Brezhnev - 1964-1982;
- Y. Andropov - 1982-1984;
- K. U. Chernenko - 1984-1985;
- MS Gorbachev - 1985-1991
De laatste algemeen secretaris was M. S. Gorbachev, die parallel met de functie van hoofd van de partij diende als voorzitter van de Opperste Sovjet van de USSR en later de eerste president van de USSR werd. De decreten van het Centraal Comité van de CPSU vanaf dit moment zijn adviserend van aard. De belangrijkste focus van de leiding van het land ligt op de vertegenwoordiging van macht. De bevoegdheden van de partijleiding in het beheer van het land in de binnen- en buitenlandse arena zijn beperkt.
Collectieve CPSU-bestuursorganen
Het belangrijkste kenmerk van de activiteiten van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie is de collegialiteit van de bestuursstructuur. Beginnend met V.I. Lenin, in de partijleiding, een belangrijke rol in de besluitvorming wordt gespeeld door een quorum. Ondanks de zichtbare collectiviteit en collegialiteit in het management van de partij, met de komst van JS Stalin naar de hoogste partijposten, is een overgang naar een autoritaire managementstijl gepland. Alleen met de aanname van de functie van secretaris-generaal, N. S. Chroesjtsjov, is er een terugkeer naar een collegiale managementstijl. Het Politburo van het CPSU-Centraal Comité wordt opnieuw het hoogste partijorgaan dat beslissingen neemt en is verantwoordelijk voor de uitvoering van de programmapunten die tijdens plenaire vergaderingen en congressen zijn goedgekeurd.
De rol van dit orgaan in het beheer van publieke aangelegenheden neemt gestaag toe. Aangezien alle leidende functies in de Sovjetstaat alleen werden bezet door leden van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, kan worden gezegd dat het Politbureau van het Centraal Comité van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie wordt vertegenwoordigd door de volledige partijelite, die de volledige macht heeft. В состав бюро входили помимо генсека, секретари республиканских ЦК партии, первые секретари Московского и Ленинградского областных комитетов, Председатель Президиума ВС СССР и Верховного Совета РСФРС. В качестве представителей исполнительной власти в состав политбюро ЦК КПСС обязательно входили Председатель Совета Министров, Министр Обороны СССР, Министр Иностранных дел и Глава Комитета Государственной Безопасности.
Такая тенденция в системе управления сохранялась до самых последних дней существования Советского Союза. После последнего XXVIII партийного съезда в Коммунистической партии наметился раскол. С введением в 1990 году поста Президента СССР роль Политбюро в управлении государственными делами резко снизилась. Уже в марте 1990 года из Конституции СССР была исключена статья 6-я, в которой было закреплена руководящая роль КПСС в управлении государственными делами. На последнем съезде был положен конец гегемонии Коммунистической Партии в жизни страны. Внутри партии на самом высоком уровне наметился раскол. Появились сразу несколько фракций, каждая из которых проповедовала свою точку зрения относительно последующей судьбы партии, ее места в руководстве страны.
Постановления ЦК КПСС носят уже форму внутрипартийных циркуляров, которые косвенно отражают основные направления работы советского правительства. Начиная с 1990 года, партия теряет нити контроля над системой управления страной. Деятельность Президента СССР, функции Верховного Совета СССР и Кабинета Министров СССР становятся определяющими и решающими в жизни государства. Распад СССР как единого государства положил конец существованию Коммунистической Партии Советского Союза, как крупной организационной политической силы.
Сегодня только партийные знамена, сохранившиеся партийные билеты и значки партийных съездов напоминают нам о былом величии Коммунистической партии, которая бессменно оставалась у руля государства в течение 72 лет. По данным статистики, в рядах КПСС на 1 января 1991 года состояло 16,5 млн. членов и кандидатов. Это самый большой показатель для политических партий в мире, если не считать численный состав КП Китая.
